ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK (EMC) & ELEKTROMAYETİK GİRİŞİM (EMI)
Elektrik ve elektronik sistemlerin,cihazların ve aletlerin bulundukları ortam içindeki diğer elektrik ve elektronik sistemlerin, cihazların güvenli ve beklenen verimlilikte çalışabilme hallerine elektromanyetik uyumluluk denir.
EMI (Elektromagnetic Interference) Elektromanyetik girişim, yani elektromanyetik alanın etrafındaki nesneleri etkilenmesinin genel adıdır. Cihazlar hem bu etkileşimi oluştururlar hem de etkilenirler. Cihazların etkileşim oluşturma hallerine yayınım (Emission) etkilenme olayına da bağışıklık (Immunity) denir.Bu etkileşim ışıma ve iletim olmak üzere iki yolla olabilir. Işıma yoluyla yayınım, RF enerjisi bileşeninin bir ortamda elektromanyetik alan olarak iletilmesidir. İletim yoluyla yayınım RF enerjisi bileşeninin bir ortamda elektrik olarak yani bir kablo üzerinden iletilmesidir. Bağışıklık (Immunity) bir cihazın veya sistemin EMI’ye maruz kalma durumunda beklenen çalışma verimini sürdürebilme yeteneğidir. Işıma yollu bağışıklık bir cihazın veya sistemin boşluktan yayılarak ulaşan elektromanyetik enerjinin etkilerine direnme ölçüsüdür.İletim yollu bağışıklık bir cihazın veya sistemin harici kablolar,enerji kabloları,haberleşme kabloları veya şaseden kendisine ulaşan elektromanyetik enerjinin etkilerine direnme ölçüsüdür.
Gerek ürün ailesi gerekse genel standartlar olsun testlerin nasıl yapılması gerektiğini açıklayan EN 61000-4 serisi standartlara atıfta bulunurlar. Sorun çıkarabilecek testlerden birkaçı aşağıda belirtilmiştir.
TS EN 61000-4-6 / IEC 61000-4-6 standardında Radyo frekans alanlar tarafından indüklenen iletilen bozulmalara karşı bağışıklık deneyi(Conducted Immunty), Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) bağışıklık deneylerinden (EMC Testi) biridir.
Testin Amacı; Kablo yoluyla gelen yada endüklenen Elektromanyetik alanlara karşı cihazın bağışıklığını kontrol etmektir. Yayılım yapan cihazlar tarafından oluşturulan alanalar şebeke kabloları gibi uzun kablolarda RF gerilimlerin oluşmasına neden olmaktadır. Bu test sayesinde bu gürültü gerilimleri oluşturularak test edilen cihazın kablolarına enjekte edilmekte ve cihazın bunlara olan bağışıklığı gözlenmektedir.
Conducted Emission (CE) Testi, elektrik ve elektronik cihazların ortama iletim yoluyla yaydığı elektromanyetik bozulmaların ölçüldüğü, Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) emisyon deneylerinden (EMC Testi) birisidir.
Testin Amacı; İletim yoluyla yayınım testinde frekans aralığı ürün standardına göre değişiklik gösterebilir. Bazı ürün standardının frekans aralığı 9kHz-30MHz’de iken, farklı standartlarda frekans aralığı 150kHz-30MHz’dir.Bu frekans aralıklarında cihazın besleme kabloları üzerinde bulunduğu enerji şebekesine verdiği elektriksel gürültü büyüklükleri ölçülür. Böylece cihazın besleme kablosunda hangi seviyede elektriksel gürültü ilettiği test edilir. Bu seviyenin de standart limit değerlerinin altında olması gerekir.
Radiated Emission (RE) testi; elektrik ve elektronik cihazların ortama ışınım yoluyla yaydığı elektromanyetik bozulmaların ölçüldüğü, Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) emisyon deneylerinden (EMC Testi) biridir.
Testin Amacı; Işıma yolu ile yayınım testinde, ürünün yaydığı elektrik alan şiddetinin belli bir mesafedeki seviyesi ölçülür. Özel bir anten ve alıcı yardımıyla yapılır. Ölçülen seviyelerin standart limitlerinin altında olması gerekir.
TS EN 61000-4-3 / IEC 61000-4-3 standardında belirtilen ışıyan, radyo frekans, elektromanyetik alan bağışıklık deneyi, Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) bağışıklık deneylerinden (EMC Testi) biridir.
Testin Amacı; Işıyan, radyo frekans, elektromanyetik alan bağışıklık testinde ürünün dört tarafından yatay ve dikey pozisyonlar için 1 kHz’lik bir sinüs dalgası ile %80 genlikte modüleli elektrik alan uygulanır ve cihazın performansı gözlemlenir.
TS EN 61000-4-2 / IEC 61000-4-2 standardında belirtilen Elektrostatik Boşalma (ESD) Deneyi, Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) bağışıklık deneylerinden (EMC Testi) biridir.
Testin Amacı; Elektrostatik yük boşalımı, insanların sentetik halılar, kumaşlar yada yün kazaklar ile teması sonucu elektrik yükünü depolamasının bir sonucudur. İnsan vücudunda depolanan Elektrostatik yük doğrudan yada dolaylı bir etki sonucu elektronik ürünlerin çalışmasını etkileyebileceği gibi kalıcı hasar meydana getirebilir. Bu test ile her iki durumda yapılıp cihazın performansında herhangi bir performansı gözlemlenir.
TS EN 61000-4-4 / IEC 61000-4-4 standardında belirtilen Elektriksel Hızlı Geçici Rejime / Anî Darbeye Karşı Bağışıklık Deneyi, Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) bağışıklık deneylerinden (EMC Testi) biridir.
Testin Amacı; Elektriksel Hızlı Geçici Rejime / Anî Darbeye Karşı Bağışıklık Deneyi, AC motor gibi yüklerin kapanması veya rölelerin açıp kapanması sonucu oluşan kısa süreli geçici gerilim patlamalarını simüle etmektir. Bu geçici gerilim patlamaları elektronik cihazlara zarar vermekten ziyade çalışmalarını etkilemektedir.
TS EN 61000-4-5 / IEC 61000-4-5 standardında belirtilen Ani Yükselmelere Karşı Bağışıklık Deneyi, Elektromanyetik Uyumluluk (EMC) bağışıklık deneylerinden (EMC Testi) biridir.
Testin Amacı; Ani yükselmelere karşı bağışıklı deneyinde endüklenen aşırı gerilimleri simüle etmektedir. Ani yükselmelerde oluşan yüksek enerjiye sahip olduğundan dolayı korumasız cihazlarda hasarlara sebebiyet verebilir.