TS EN 61368-1 (Boru Sistemlerine Ait Tip Deneyleri)

TS EN / IEC 61368-1

BORU SİSTEMLERİ’ NE AİT TİP DENEYLERİ

Elektrik boruları olarak adlandırılan boru sistemleri üzerinden akım geçen iletkenlerin çevreye zarar vermemesi ve iletkenlerin dış darbelerden korunması için kullanılan sistemlerdir. Borular yalıtkan veya metal olarak üretilmektedir.

Bu sistemin doğrulanması için Uluslararası standartlarda 4 ürün grubu başlığı altında toplanmıştır. Bunlar Rijit Boru Sistemleri (TS EN / IEC 61386-21), Esnek Boru Sistemleri (TS EN / IEC 61386-22), Bükülgen Boru Sistemleri (TS EN / IEC 61386-23) ve Yer Altına Gömülü Boru Sistemleri (TS EN / IEC 61386-24) olarak gruplandırılmıştır. Boru sistemlerinin performans doğrulaması için aşağıda belirlenen tip testlerini olumlu olarak tamamlaması gerekmektedir. Boru sistemleri için genel olarak firma beyanı olan sınıflandırılmasının yapılması gerekmektedir. Tip testlerinin seviyeleri uygulanacak deneyler bu sınıflandırmanın sonucunda ortaya çıkacaktır.

Bu tip testleri aşağıda sıralanmıştır.

1.Sınıflandırma:

Sınıflandırma Türü		Sınıflandırma Kriteri
6.1 Mekanik Özelliklere Göre	6.1.1 Sıkıştırmaya Karşı Dayanıklılık	1. Çok Hafif
		2. Hafif
		3. Orta
		4. Ağır
		5. Çok Ağır
	6.1.2 Darbeye Karşı Dayanıklılık	1. Çok Hafif
		2. Hafif
		3. Orta
		4. Ağır
		5. Çok Ağır
	6.1.3 Bükülmeye Karşı Dayanıklılık	1. Rijit
		2. Esnek
		3. Esnek/kendini toparlayan
		4. Bükülgen
	6.1.4 Çekme Deneyi	1. Çok Hafif
		2. Hafif
		3. Orta
		4. Ağır
		5. Çok Ağır
	6.1.5 Asılı Yük Kapasitesi	1. Çok Hafif
		2. Hafif
		3. Orta
		4. Ağır
		5. Çok Ağır
6.2 Sıcaklığa Göre	6.2.1 Düşük Sıcaklığa Göre	1. (+5°C)
		2. (-5°C)
		3. (-15°C)
		4. (-25°C)
		5. (-45°C)
	6.2.2 Yüksek Sıcaklık Aralığı	1. 60°C
		2. 90°C
		3. 105°C
		4. 120°C
		5. 150°C
		6. 250°C
		7. 400°C
6.3 Elektriksel Karakteristiklere Göre	6.3.1 Elektriksel süreklilik karakteristikleri ile
	6.3.2 Elektriksel yalıtım karakteristikleri ile
	6.3.3 Elektriksel süreklilik ve yalıtım karakteristikleri ile
6.4 Harici Etkilere Karşı Dayanıklılığa Göre	6.4.1 Katı cisimlerin girişine karşı koruma	EN 60529’e uygun olarak en düşük IP3X korumalı
	6.4.2 Su girişine karşı koruma	EN 60529’e uygun olarak en düşük IPX0 korumalı
	6.4.3 Korozyona karşı dayanıklılık
6.5 Alev Yayılmasına Karşı Dayanıklılığa Göre	6.5.1 Alev yayılmamasına
6.5 Alev Yayılmasına Karşı Dayanıklılığa Göre	Alev yayılmasına

2.Mekanik Özellikler Testi:

Boru sistemleri tip testlerini olumlu tamamlamak için yeterli mekanik dayanıma sahip olmalıdır. İmalatçı firmanın beyanına göre belirlenen sınıflandırmaya göre tip deneyi gerçekleştirilir. Bu tip deneyleri sırasında ürünlerde herhangi bir fiziksel bozulmanın olmaması gerekmektedir. Mekanik özellikler için aşağıda verilen deneyler sırası ile gerçekleştirilir.

Sıkıştırma Testi; İmalatçı beyanına göre seçilen sınıflandırma seviyesinde tip testi gerçekleştirilir. Deney öncesi standartta belirtilen boylarda hazırlanan numuneler sıkıştıma düzeneği ile sınıflandırma seviyesinde belirtilen kuvvet ile sıkıştırılır. Deney öncesi ve sonrası numune çapları ölçülür. Deney sonunda numune de çatlak görülmemeli ve deney öncesi sonrası çap farkları %10’ u geçememelidir.
Darbe Testi; İmalatçı beyanına uygun olarak sınıflandırma seviyesi gerçekleştirilir. Deney öncesi hazırlanan numuneler belirtilen seviye de beyan en düşük sıcaklık değerinde deney düzeneği ile beraber kabin içerisinde şartlandırılır. Şartlandırma sonrası numuneye deney seviyesine uygun olarak darbe uygulaması gerçekleştirilir. Bu tip testini numunenin olumlu olarak tamamlaması için herhangi bir çatlak, kırık vb. fiziksel bozulma olmamalıdır.
Bükme Testi; TS EN 61386-1 standardının alt ürün standartlarına göre tip testi gerçekleştirilir. Ürün standardında belirtilen seviye de uygun deney düzeneği ile numune deneylere tabi tutulur. Bu tip testini numunenin olumlu olarak tamamlaması için deney sonunda çatlak, kırık vb. fiziksel bozulma olmamalı ve borunun çapına uygun olan mastarın içerisinden geçmesi mümkün olmalıdır.
Bükülgenlik Testi; TS EN 61386-1 standardının alt ürün standartlarına göre tip testi gerçekleştirilir. Ürün standardında belirtilen seviye de uygun deney düzeneği ile numune deneylere tabi tutulur. Bu tip testini numunenin olumlu olarak tamamlaması için deney sonunda çatlak, kırık vb. fiziksel bozulma olmamalı ve borunun çapına uygun olan mastarın içerisinden geçmesi mümkün olmalıdır.
Çökme Testi; TS EN 61386-1 standardının alt ürün standartlarına göre tip testi gerçekleştirilir. Ürün standardında belirtilen seviye de uygun deney düzeneği ile numune deneylere tabi tutulur. Bu tip testini numunenin olumlu olarak tamamlaması için deney sonunda çatlak, kırık vb. fiziksel bozulma olmamalı ve borunun çapına uygun olan mastarın içerisinden geçmesi mümkün olmalıdır.
Çekme Testi; İmalatçı beyanına uygun olarak tip test seviyesi seçilir. Standartta belirtilen numune özelliklerince deney numunesi hazırlanır ve uygun deney düzeneğine bağlanarak boru ve boru ek parçaları çekme kuvvetine tabi tutulur. Numunenin tip testini olumlu olarak tamamlaması için çatlak, hasar vb. fiziksel bir bozulmanın olmaması gerekmektedir.
Asılı Yük Testi; Asılı olarak kullanılan boru sistemleri için bu tip testi gerçekleştirilir. İmalatçı beyanına uygun olarak askı vasıtalarıyla asılan numune beyana göre belirlenen ağırlık ile en yüksek sıcaklıkta deneye tabi tutulur. Tip testinin olumlu olarak tamamlanması için normal kullanımını engelleyecek bir deformasyonunun olmaması gerekmektedir.

3.Elektriksel Özellikler:

Bu tip deneyi harici etkiler deneyinden sonra gerçekleştirilmelidir. Boru sistemleri normal kullanımda yeterli elektriksel dayanıma ve yalıtım direncine sahip olmalıdır.

Kuşaklama Testi; Bu tip deneyi yalnız metal boru sistemlerine uygulanmaktadır. Uygun deney düzeneği ile tip testi gerçekleştirilir ve numunenin direnci ölçülür. Tip testini olumlu olarak tamamlanabilmesi için ölçülen direncin 0,1Ω’ dan düşük olması gerekmektedir.
Dielektrik Dayanım ve Yalıtım Direnci Testi; Tip deneyi için 1 m yükseklikte tuzlu su çözeltisi içerisine numune uç kısmı yaklaşık 100 mm dışarıda kalacak şekilde konulur. Numune içerisine de su seviyesi ile aynı seviye de olacak şekilde tuzlu su çözeltisi konulur ve bu şekilde numune 24 saat şartlandırılır. Şartlandırma ardından uygun deney düzeneği ile 2000 V’ da 15 dk boyunca deney gerçekleştirilir. Tip testinin olumlu tamamlanabilmesi için deney sırasında herhangi bir atlamanın olmaması gerekmektedir. Dielektrik deneyinin hemen ardından aynı metot ile numune hemen yalıtım direnci deneyine tabi tutulur. 500 V DC’ de deney gerçekleştirilir. Tip testinin olumlu tamamlanabilmesi için ölçülen yalıtım direncinin 100 MΩ’ dan yüksek olmalıdır.

4.Isıl Özellikler Testi:

Metalik olmayan ve kompozit borular ısıya karşı yeterli dayanıklılığa sahip olmalıdır. Isıtma deneyi için beyan sınıfı imalatçı firmanın sıkıştırma deneyindeki ile aynı seviyede olmalıdır. Tip testinin uygulaması için beyan en yüksek sıcaklık seviyesinde numune ile uygun deney düzeneği ısıtma kabini içerisine yerleştirilir. 4 saat boyunca numune ile düzenek kabin içerisinde bekletilir. Süre sonunda numune ile deney düzeneği kabinden çıkarılır ve düzenekte bulunan mil altına yerleştirilerek 24 boyunca beyan yük altında bekletilir. Tip testinin olumlu tamamlanabilmesi için deney sonunda numunede kırılma, çatlama vb. fiziksel bozulma olmamalı ve uygun çap mastarı boru sisteminin içerisinden geçmelidir.

5.Yangın Tehlikesi Testi:

Bu tip deney metalik olmayan ve kompozit borulara uygulanır. Deney TS EN 60695-2-11 standardına uygun olarak 750 ⁰C’ de kızaran tel deneyi uygulanır. Tip testinin olumlu olarak tamamlanabilmesi için 30 sn içinde numune de oluşan alevin sönmesi gerekmektedir.

Bu deney ardından standarda uygun şekilde hazırlanan yeni bir numune ile TS EN 60695-11-2 standardına uygun olarak 1 kW’ lık alev deneyi uygulanır. Boru sisteminin et kalınlığına uygun olarak seçilen deney süresine göre uygun deney düzeneği ile deney gerçekleştirilir. Tip testinin olumlu olarak tamamlanması için oluşan alev 30 sn içerisinde sönmeli, altta bulunan ipek kağıt tutuşmamalı ve oluşan alev ve kızarıklık en üst kelepçenin alt ucunun 50 mm’ sinde görülmemelidir.

6.Harici Etkiler Testi:

Bu tip deneyi firma beyanına uygun olarak TS EN 60529 standardında belirtilen metotlar ile uygulanır. Firma beyanında belirtilen IP testi koruma sınıfına uygun olarak normal kullanımındaki gibi montajı gerçekleştirilen numuneye deney gerçekleştirilir. Tip testinin olumlu olarak tamamlanabilmesi için TS EN 60529 standardında belirtilen kabul şartları içerisinde olmalıdır.

7.Korozyona Karşı Dayanıklılık Testi:

Bu tip deneyi metalik veya kompozit boru sistemlerine uygulanır. Firma beyanına uygun olarak yapılan sınıflandırmaya göre deney seviyesi seçilir. Boru sistemleri standartta belirtilen kimyasal çözeltiler içerisine daldırılır. Daha sonra temizlenen numunelerde bakır tortusu ve fiziksel bir bozulmanın olmaması gerekmektedir. Bu şartlar sağladığı durumda tip testi olumludur kabul edilir.

Bu Başlıklarıda İnceleyin

06 Ağu, 2019

4910