TS EN / IEC 60529
ELEKTRİK DONANIMININ MAHFAZALARLA SAĞLANAN KORUMA DERECELERİ (IP KODU)
TS EN 60529 standardı (IP Testi), elektrik donanımlarını korumak amacıyla üretilen mahfazaların koruma derecelerini sınıflandırmaktadır. TS EN 60529 standardı beyan gerilimi 72,5 kV’ u aşmayan elektriksel donanımları koruyan mahfazaları kapsamaktadır.
- IP testi ile kişilerin mahfazanın içindeki tehlikeli bölümlere erişmesine karşı koruma,
- IP testi ile mahfaza içindeki donanıma, yabancı katı cisimlerin girmesine karşı koruma,
- IP testi ile mahfaza içerisindeki donanıma zarar verebilecek düzeyde su girişine karşı koruma amaçlanmaktadır.
Bu başlıkların haricinde TS EN 60529 standardı ürünü korumanın dışında “Doğrudan temas” halinde “Kişilerin veya Canlı Hayvanların” gerilimli bölümlerden zarar görmesini engellemek amacıyla şekillenmiş bir standarttır.
TS EN 60529 standardı gereğince mahfazalarla sağlanan korumalar “IP Kodu” diye adlandırılmış bir koruma sınıflandırma sistemine sahiptir.
Örneğin : IP Testi sonucunda alınmış “IP Kodu” IP23 olan bir üründe “2” ürünün katı cisimlere karşı koruma derecesini belirtirken “3” sıvı girişine karşı koruma derecesini tanımlar. Bu bilgilere istinaden IP Testi’ni iki başlık altında inceleyebiliriz.
1.Yabancı Katı Cisimlere Karşı Koruma Dereceleri:
TS EN 60529 IP testi standardında toz dâhil yabancı cisimlerin girişine karşı koruma derecelerini (Örneğin IP2X) sınıflandırır. 0’dan 6’ya kadar rakamlandırılan bu koruma sınıflandırmasına (IP Kodu) ait öncelikli kontroller aşağıda ki tabloda detaylandırılmıştır.
|
Birinci Karakteristik Rakam |
Koruma Derecesi |
|
|
Özel Tanıtım |
Tarif |
|
|
0 |
Korumasız |
- |
|
1 |
Tehlike bölümlere elin dışıyla erişmeye karşı korumalı |
Küre çapı 50 mm olan erişme sondası tehlikeli bölümlerden yeterli aralıkla ayrılmış olmalıdır. |
|
2 |
Tehlike bölümlere bir parmak ile erişmeye karşı korumalı |
Çapı 12 mm, uzunluğu 80 mm olan eklemli deney parmağı tehlikeli bölümlerden yeterli aralıkla ayrılmış olmalıdır. |
|
3 |
Tehlike bölümlere bir alet ile erişmeye karşı korumalı |
Çapı 2,5 mm olan giriş sondası girmemelidir. |
|
4 |
Tehlike bölümlere bir tel ile erişmeye karşı korumalı |
Çapı 1,0 mm olan giriş sondası girmemelidir. |
|
5 |
Tehlike bölümlere bir tel ile erişmeye karşı korumalı |
Çapı 1,0 mm olan giriş sondası girmemelidir. |
|
6 |
Tehlike bölümlere bir tel ile erişmeye karşı korumalı |
Çapı 1,0 mm olan giriş sondası girmemelidir. |
Tabloda yer alan kontrollerin haricinde IP5X ve IP6X sınıflandırmalarında ürünler toz sirkülasyonunun sağlandığı toz kabinlerinde numunenin hacimlerine göre belirlenen süre zarfında tutulur. IP6X koruma sınıflandırmasında bu işlem ürünün içerisine monte edilen bir düzenekle iç hacimde bir vakumlama işlemi ile gerçekleştirilir.
2.Su Girişine Karşı Koruma Dereceleri:
TS EN 60529 IP testi standardında su girişinden dolayı donanım üzerindeki zararlı etkilere ilişkin olarak mahfazalarla sağlanan koruma derecelerini (Örneğin IPX5) sınıflandırır. 0’dan 9’e kadar rakamlandırılan bu koruma sınıflandırmasına (IP Kodu) ait bilgilendirmeler aşağıdaki tabloda detaylandırılmıştır.
|
Birinci Karakteristik Rakam |
Koruma Derecesi |
|
|
Özel Tanıtım |
Tarif |
|
|
0 |
Korumasız |
- |
|
1 |
Düşey olarak akan su damlalarına karşı korumalı |
Düşey olarak akan damlaların hiçbir zararlı etkisi olmamalıdır. |
|
2 |
Mahfaza 15° ‘ye kadar eğik iken düşey olarak akan su damlalarına karşı korumalı |
Mahfaza düşey doğrultunun her iki tarafında 15°‘ye kadar herhangi bir açıda eğildiğinde düşey olarak akan damlaların hiçbir zararlı etkisi olmamalıdır. |
|
3 |
Su püskürtmesine karşı korumalı |
Düşey doğrultunun her iki tarafında 60° ‘lik açı içindeki su püskürtmelerinin hiçbir zararlı etkisi olmamalıdır. |
|
4 |
Su sıçramasına karşı korumalı |
Mahfazaya karşı herhangi bir doğrultudan sıçrayan suyun hiçbir zararlı etkisi olmamalıdır. |
|
5 |
Su fışkırmasına karşı korumalı |
Mahfazaya karşı herhangi bir doğrultudan fışkıran suyun hiçbir zararlı etkisi olmamalıdır. |
|
6 |
Güçlü su fışkırmasına karşı korumalı |
Mahfazaya karşı herhangi bir doğrultudan fışkıran suyun hiçbir zararlı etkisi olmamalıdır. |
|
7 |
Su geçici daldırma etkilerine karşı korumalı |
Mahfaza basıncının ve sürenin standart şartlarında suya geçici olarak daldırıldığında zararlı etkilere sebep olacak miktarda su girişi olmamalıdır. |
|
8 |
Suya sürekli daldırma etkilerine karşı korumalı |
Mahfaza imalatçı ve kullanıcı arasında sağlanan ancak 7 rakamlıdan daha ağır şartlarda suya sürekli olarak daldırıldığında zararlı etkilere sebep olacak miktarlarda su girişi mümkün olmamalıdır. |
|
9 |
Su jetleri tarafından uygulanan yüksek basınçlı ve sıcaklıkta ki suya karşı koruma |
Her yönden püskürtülen yüksek basınçlı ve sıcaklıkta ki suya karşı mahfazada zararlı etkilere sebep olacak miktarlarda su girişi mümkün olmamalıdır. |
Tabloda yer alan bilgilerin dışında IP testi sınıflandırmasına göre belirlenen deney değerleri ve şiddetleri değişiklik göstermektedir. Deneyler belirli bir su sıcaklığında tatlı su ile uygun çevresel şartların sağlandığı ortamlarda gerçekleştirilir.